Oferty dla dzieci
Portale edukacyjne dla dzieci w wieku przedszkolnym i klas I-III szkoły podstawowej PDF – Kliknij tutaj Farmy dla dzieci (mini zoo ) w Berlinie w różnych dzielnicach strona na FB– Kliknij tutaj 10 najlepszych placów zabaw pod dachem dla dzieci w Berlinie- Kliknij tutaj Inne place zabaw według dzielnic w Berlinie- Kliknij tutaj Zajęcia dla dzieci w Berlinie- Kliknij tutaj Najlepsze Baseny w Berlinie- Kliknij tutaj Najlepsze Jeziora w Berlinie i okolicach- Kliknij tutaj Miejsca do grilowania w Berlinie- Kliknij tutaj Imprezy dla dzieci- Kliknij tutaj Muzea dla dzieci- Kliknij tutaj
Słownik / Wielojęzyczność
I Zwei- und Mehrsprachigkeit – dwu- i wielojęzyczność Nie ma jednej zamkniętej definicji tych pojęć. Dwu- i wielojęzyczność zaczyna się w chwili, gdy dzieci rozumieją drugi język lub więcej w codziennych sytuacjach i reagują na usłyszane komunikaty w sposób adekwatny, nawet jeśli odpowiadają w języku otoczenia. Samo rozumienie jest już wymiarem dwu- i wielojęzyczności. Dwu- i wielojęzyczność można też rozumieć jako władanie dwoma lub więcej językami w najważniejszych sferach życia, które w zależności od doświadczeń w danym języku mogą być bardziej przyporządkowane danemu językowi. Dwu- i wielojęzyczność można też rozumieć jako pełne opanowanie dwu lub więcej języków na porównywalnym poziomie w mowie i piśmie. Ważnym aspektem towarzyszącym rozwojowi dwu- lub wielojęzycznemu jest znajomość konwencji językowych i umiejętność odnalezienia się w dwóch lub więcej kulturach. II Sprachentwicklung – rozwój mowy Dziecko powinno przejść określone etapy rozwoju mowy. Na jego przebieg wpływa wiele czynników, m.in. uwarunkowania genetyczne, rozwój neurologiczny, psychospołeczny i motoryczny dziecka. Ważną rolę odgrywają również ilość czasu i jakość aktywności językowych przekazywanych w sposób ukierunkowany dziecku przez najbliższe otoczenie (codzienne rozmowy, oglądanie i czytanie książek, śpiewanie piosenek, uczenie rymowanek) oraz warunki środowiskowe, w jakich wzrasta. Można wyróżnić następujące etapy rozwoju mowy: okres przygotowawczy – od 3. do 9. miesiąca życia płodowego, okres melodii – od urodzenia do 12. miesiąca życia dziecka, okres wyrazu – od 1. do 2. roku życia dziecka, okres zdania – od 2. do 3. roku życia dziecka, okres swoistej mowy dziecięcej – od 3. do 7. roku życia dziecka. III Sprachentwicklung der zwei- und mehrsprachigen Kinder – rozwój mowy dzieci dwu- i wielojęzycznych powinien przebiegać według wszystkich etapów rozwoju językowego, niezależnie od liczby jednocześnie nabywanych języków. Dwu- lub wielojęzyczność jako taka nie jest przyczyną zaburzeń rozwoju mowy. Zarówno u dzieci jedno-, jak i dwu- i wielojęzycznych mogą występować zaburzenia w rozwoju mowy, które wymagają terapii. W przypadku dzieci dwu- i wielojęzycznych niezmiernie ważna jest wczesna diagnoza zaburzeń, by dziecko mogło dalej się prawidłowo rozwijać we wszystkich nabywanych językach. IV Sprachstörung – zaburzenie mowy Jest to termin ogólny, obejmujący różnorodne zaburzenia mowy. Mogą mieć one wymiar bilogiczny, psychologiczny lub społeczny. Rozumie się go jako deficyty czy defekty mowy w sferze komunikacji i sprawności językowej. Granice pomiędzy poszczególnymi zaburzeniami są niejednokrotnie płynne, często zaburzenia towarzyszą sobie lub jedno z nich może być przyczyną lub skutkiem drugiego. Sprachentwicklungsstörung – zaburzenie mające charakter opóźnienia rozwoju mowy. Jest to rozwój mowy dziecka niezgodny z kryteriami przypisanymi do określonego wieku. Może objawiać się: późnym pojawieniem się gaworzenia, pierwszych słów, zdań dwuwyrazowych i złożonych rozumieniem mowy ubogim słownictwem i posługiwaniem się jedynie pojedynczymi wyrazami. Trudnościami z opanowaniem gramatyki, z konstruowaniem oraz zapamiętywaniem dłuższych wypowiedzi opuszczaniem niektórych wyrazów w zdaniu lub je zamienianiu na inne. Problemami z rozwijaniem kompetencji narracyjnych (umiejętność opowiadania historii i zdarzeń) trudnościami w nauce czytania, pisania i uczenia się. Opóźnienie rozwoju mowy podejrzewa się, jeśli mowa dziecka nie rozwinie się prawidłowo do 3 roku życia. Zaburzenie rozwoju mowy może mieć różnorodne podłoże: – genetyczne / neurologiczne (np. mikrouszkodzenie mózgu w okresie płodowym lub wczesnodziecięcym); – organiczne / medyczne (np. problemy ze słuchem); – psychiczne (np. rozstanie się rodziców, rywalizacja pomiędzy rodzeństwem, przeprowadzka); – społecznokulturowe (np. brak wystarczającej ilości bodźców językowych); – środowiskowe (np. nadmiar bodźców medialnych); Uwaga: Zaburzenia rozowoju mowy mogą stanowić zarówno przyczynę, jak i skutek innych zaburzeń rozwojowych. Lese- und Rechtsschreibungstörung – zaburzenia czytania i pisania. Jest to zaoburzenie rozwojowe przejawiające się w niemożności osiągnięcia odpowiedniego poziomu czytania i pisania właściwego dla dzieci w danym wieku. Przyczyny tego zjawiska są bardzo złożone: – genetyczne (np. predyspozycje rodzinne); – funkcjonalne / sensoryczne (zaburzenia przetwarzania wizualnego i słuchowego); – społecznokulturowe (np. niewystarczające wsparcie udzielane dziecku w procesie nauki); – środowiskowe (np. nadmiar bodźców medialnych). Najczęstsze symptomy zaburzenia czytania i pisania: – czytanie powolne; – czytanie bez zrozumienia; – niechęć do czytania lub pisania; – mieszanie podobnych wizualnie liter, np. «b»/«d», «p»/«q», «w»/«m»; – mieszanie kolejności liter, np. pikła zamiast piłka; – mieszanie podobnie brzmiących liter, np. «m»/«n»; – pomijanie liter i sylab; – trudności w zapisywaniu dwuznaków, np. «cz», «sz», w niemieckim «sch» i zmiękczeń «ć», «ń, np. poczeń «i» z «e»; – pomijanie pauz międzywyrazowych w pisaniu; – problemy w pisaniu wielkich i małych liter. Zalecane jest wspieranie dziecka w procesie nauki czytania i pisania. Efekty potwierdzone szeregiem badań przynosi czytanie symultaniczno-sekwencyjne (sylabiczne, wg metody krakowskiej). Należy zapewnić dziecku dłuższy czas na rozwiązanie zadań. Przekazywać pozytywne asocjacje związane z czytaniem i pisaniem. W niektórych pryzpadkach konieczne jest terapeutyzowanie lęków dziecka związanych z pójściem do szkoły. Late Talker («späte Sprecher») – late talker, dzieci późno mówiące. Są to dzieci, które między 1. a 3. rokiem życia wykazują spowolniony rozwój mowy, któremu nie towarzyszą przyczyny organiczne np. problemy ze słuchem. Zjawisko dotyczy około 10% dzieci. Około połowa z nich nadrabia jednak poszczególne etapy rozwoju językowego około 3. roku życia. Dzieci, które późno zaczynają mówić, są jednak obciążone podwyższonym ryzykiem zaburzeń lub nieprawidłowości w dalsyzm rozwoju językowym. Symptomami są: – znajomość mniej niż 50 słów około 24. miesiąca życia; – znajomość mniej niż 100 słów około 36. miesiąca życia; – brak zdań dwuwyrazowych pomiędzy 24. a 36. miesiącem życia. Zalecane jest tworzenie list słów, którymi posługuje się dziecko i monitorowanie procesów rozwojowych. Wspieranie nabywania języka w codziennej komunikacji oraz przez zabawy językowe. Niejednokrotnie konieczna jest konsultacja logopedyczna. V Sprechstörungen – wady wymowy towarzyszą czesto zaburzeniom rozwoju mowy (Sprachentwicklungsstörungen). Wady wymowy mogą się jednak pojawić bez zaburzeń rozwoju mowy, ale nie na odwrót. Wady wymowy polegają na braku umiejętności płynnego wymawiania dźwięków językowych. W tym wypadku chodzi o rozwój umiejętności motoryczno-artykulacyjnych dziecka. Wyróżnia się ich dwa typy: Störung des Redeflusses – zaburzenie płynności mówienia: Lispeln – seplenienie – nieprawidłowa wymowa niektórych dźwieków; Poltern – mowa bezładna, tzw. giełkot – nierówne tempo mówienia, nadmierne przerwy w wypowiedzi, niezrozumiałość wypowiedzi dziecka nawet dla rodziców, także deficyty uwagi); Selektiver Mutismus – mutyzm selektywny – zaburzenie lękowe polegające na niemożności mówienia w sytuacjach oficjalnych, np. w przedszkolu i szkole; Stottern – jąkanie się – nadmierne pauzy, powtórzenia, przesunięcia, unikanie słów uznanych przez dziecko za trudne); Störung der Sprechmotorik – zaburzenia motoryki artykulacyjnej Dyshatrie – dyzatria – zaburzenie wymowy wynikające
Wielojęzyczność
Jak wspierać dwujęzyczny rozwój dziecka? Niezwykle ważna jest konsekwencja, jak i kiedy rozmawiasz w swoim języku z dziećmi. W sytuacjach, gdy towarzyszą wam osoby nieznające waszego języka, powinnaś zwrócić się do nich bezpośrednio i wytłumaczyć, że mówienie w Twoim języku do dziecka jest dla Ciebie priorytetem. Opowiedz osobie trzeciej o treści rozmowy z dzieckiem. Nie rezygnuj z Twojego języka w rozmowie z dziećmi. Również na placu zabaw nie musisz zwracać się do własnych dzieci w języku otoczenia. Nawiąż jednak rozmowę z innymi bawiącymi dziećmi w ich języku, wprowadzając tym samym własne dziecko do zabawy tak, by nie było izolowane przez rówieśników. Jak wspierać dziecko w nauce języka rodzimego? • Często z nim rozmawiaj, opowiadaj o codziennych czynnościach, nazywaj rzeczy. • Czytaj książki, które rozbudzają u dziecka zainteresowania. Opowiadaj historię i motywuj dziecko do układania własnego zakończenia bajek. • Zadbaj o pozytywny przekaz dotyczący języka, kultury kraju. Ważne, żeby wspierał Cię w tym rodzic innego pochodzenia. • Zapewniaj dziecku atrakcyjne bodźce związane z językiem, będzie wtedy chętnie rozmawiać w tym języku. • Unikaj bezpośredniej i ostrej krytyki odnoszącej się do błędów językowych popełnianych przez dziecko. Najlepszą metodą korekty jest podanie dziecku właściwej wersji zdania tak, by miało możliwość jego zapamiętania. Aby wspierać czy też rozwijać naukę języka polskiego, możesz zapisać dziecko do przedszkola dwujęzycznego lub dodatkowo do polskiej szkoły albo na różne kursy języka polskiego, np. w SprachCafé Polnisch w dzielnicy Pankow. Aspekty prawne dwu- i wielojęzyczności Warto przyjrzeć się regulacjom prawnym dotyczącym języków w Republice Federalnej Niemiec. Ustawa zasadnicza (Grundgesetz) nie definiuje języka niemieckiego jako języka państwowego. Język niemiecki jest jednak ujęty jako język urzędowy w Kodeksie postępowania administracyjnego (Verwaltungsverfahrensgesetz, § 23). Warto zwrócić uwagę, że omówione w tym paragrafie przypadki dotyczą obiegu dokumentów, a więc języka pisanego. Należy również podkreślić, że w artykule 3) ustawy zasadniczej odnajdujemy zapis, który mówi: Nikt nie może być z powodu języka (…) i swego pochodzenia dyskryminowany lub uprzywilejowany (…). Zatem nikt nie ma prawa narzucać rodzinom migranckim wychowywania dzieci w języku otoczenia, jego znajomość umożliwia jednak partycypację społeczną. Język nie może być jednakże przyczyną dyskryminacji czy wykluczenia. Autorka: dr Anna Mróz Fragment z poradnika „ Polka w Berlinie. Pierwsze kroki i nowe szanse.”który powstał w ramach projektu „Wegweiser für eine vollständige gesellschaftlichen und berufliche Integration von Frauen/ Müttern in Berlin unter besonderer Berücksichtigung von Migrationsbiographien““, który został sfinansowany w ramach funduszy Urzędu dzielnicowego Pankow. Zabrania się kopiowania i rozpowszechniania zamieszczonych na stronie treści.
Nauka języka
Jak samodzielnie zacząć naukę niemieckiego? Chcesz nauczyć się języka niemieckiego, ale nie masz czasu na tradycyjne kursy? Nic straconego! Jest bardzo wiele (darmowych) możliwości, dzięki którym podszkolisz swój niemiecki. Musisz tylko wiedzieć, które z nich wybrać, a następnie samodzielnie ułożyć Twój osobisty plan nauki niemieckiego. O tym jak to zrobić krok po kroku, dowiesz się z tego artykułu. Na jakim jesteś poziomie? Pierwszym krokiem jest określenie poziomu języka niemieckiego. W ten sposób będziesz w stanie dobrać odpowiednie materiały do nauki, o których przeczytasz w dalszej części artykułu. Ważne jest, żeby test poziomujący pochodził z wiarygodnego źródła, ponieważ tylko w ten sposób możesz rzetelnie ocenić poziom Twojej wiedzy. Taki test znajdziesz na przykład na stronie Goethe Institut tutaj. Twoja motywacja: Całkiem niedawno miałam ambitny plan nauki języka włoskiego – nigdy nie zrealizowałam swoich postanowień. Powód był bardzo prosty – brak wystarczająco silnej motywacji. Nauka każdego języka to spore wyzwanie, którego efekty powinny być dla Ciebie wymierne i silnie motywujące. W innym przypadku, będziesz mówić po niemiecku tak, jak ja po włosku, czego Ci nie życzę. Zanim zatem zaczniesz naukę niemieckiego, odpowiedz sobie szczerze na pytanie – jakie korzyści przyniesie Ci Twój wymarzony poziom języka niemieckiego? Lepsza praca? Poznanie nowych ludzi? Odzyskanie pewności siebie w codziennej komunikacji? Motywacji jest wiele, a najlepszą i jedyną jest Twoja własna. Zapisz swoją motywację na kartce – będzie Ci potrzebna, kiedy po raz kolejny będziesz chciała dać za wygraną. Wybierz źródło nauki: Na naukę języka niemieckiego składa się rozwój czterech kompetencji – mówienia/ słuchania, pisania/ czytania. Nie ma zatem jedynego i najlepszego źródła do nauki niemieckiego, ponieważ każde z nich rozwija co innego. Bardzo dobre efekty osiągniesz łącząc kilka z poniżej przedstawionych możliwości. Słuchanie: Bardzo wiele bezpłatnych materiałów na każdym poziomie zaawansowania znajdziesz na przykład na stronie Deutsche Welle tutaj. Wspaniałe efekty zauważysz słuchając audiobooki , podcasty czy po prostu radia. Przy czym słuchając radia, nie zrażaj się jeśli nic nie rozumiesz – osłuchujesz się z melodią języka i pracujesz tym samym nad wymową. Moje konkretne propozycje podcastów oraz stacji radiowych według poziomu zaawansowania znajdziesz tutaj. Gramatyka: Utarło się, że gramatyka niemiecka jest zarezerwowana dla geniuszy. To nie do końca pokrywa się z prawdą. Problemem jest nie sama gramatyka, tylko sposób jej wyjaśnienia. Partykuła, przydawka, rekcja -takimi właśnie terminami naszpikowane jest większość książek do gramatyki i nic dziwnego, że tylko studenci germanistyki wiedzą o co chodzi. Jeżeli gramatyka niemiecka nadal spędza Ci sen z powiek, zapraszam Cię do nauki z moim autorskim i bezpłatnym kursem gramatyki języka niemieckiego. Kurs składa się z 40 lekcji na dwóch poziomach: początkującym (A1, A2) oraz średnio zaawansowanym (B1, B2). Do każdej lekcji znajdziesz również interaktywne ćwiczenia, dzięki którym utrwalisz i jeszcze lepiej zrozumiesz dane zagadnienie. Czytanie: Czytając po niemiecku poszerzasz przede wszystkim Twoje słownictwo. Tak jak i w przypadku innych źródeł ważne jest, żebyś czytała na swoim poziomie – w innym przypadku szybko się zniechęcisz. Tutaj znajdziesz konkretne propozycje książek po niemiecku. Mówienie: Żeby nauczyć się mówić po niemiecku, musisz…mówić. Im częściej i więcej – tym lepiej. Tylko jak pokonać strach przed mówieniem? Gdzie znaleźć partnera do regularnych rozmów po niemiecku? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule. Ważne jest, żeby źródła z których korzystasz, były na Twoim poziomie. I pamiętaj – nauka powinna być w miarę przyjemna. Dlatego dobrze zastanów się, do jakich materiałów będziesz zaglądać z chęcią, a nie z przymusem. Jasne, do niektórych spraw trzeba się “trochę” zmusić i nie będziesz za każdym razem skakać z radości na samą myśl o powtarzaniu słówek, ale ale – tutaj pomaga odpowiednie nastawienie i silna motywacja. Dokładnie ten sam mechanizm jak przed pójściem na siłownię :). Powtarzaj: Kluczem do efektywnej nauki języka obcego jest powtarzanie. Musisz powtórzyć po to, by nowe słowo/ zagadnienie gramatyczne przeszło do Twojej pamięci długotrwałej. Do dyspozycji masz wiele bezpłatnych aplikacji z efektywnym system powtórek (spaced repetition). Polecam Tobie na przykład Brainyo lub Anki. Twój Plan: Kiedy już wiesz dlaczego chcesz się uczyć oraz wybrałaś/eś swoją metodę nauki, pora na napisanie krótkiego planu działania – dobry plan to podstawa. Jak to zrobić? W Twoim planie napisz ile dokładnie czasu oraz w jakich godzinach będziesz uczyć się korzystając z danej metody. Pamiętaj o uwzględnieniu powtórek. Taki plan koniecznie powieś w widocznym miejscu. Regularność: Obojętnie na jakie źródło nauki się zdecydujesz, postaraj uczyć się regularnie. Tylko wtedy w krótkim czasie zobaczysz efekty swojej pracy – ze 100 % pewnością. Wystarczy codziennie uczyć się nawet po kilkanaście minut – ważne jest, żeby robić to jednak regularnie, najlepiej codziennie. Jeżeli brakuje Tobie czasu, zapraszam Cię do pobrania mojego bezpłatnego e-booka , w którym krok po kroku wyjaśnię Ci , jak wykorzystać tak zwane “luki czasowe” (czyli mnóstwo czasu, który codziennie przecieka nam między palcami) do nauki języka niemieckiego. Mam nadzieję, że porady zawarte w tym artykule pomogą Ci w osiągnięciu Twojego wymarzonego poziomu języka niemieckiego. Trzymam za Ciebie kciuki! Autorka: Anna Zwolińska Germanistka, trenerka języka niemieckiego i założycielka nauka-niemieckiego.net Artykuł powstał w ramach projektu „Kinder erziehen in Deutschland – Was ist anders? Orientierungshilfe für polnische Familien in Pankow”, który został sfinansowany w ramach funduszy Urzędu dzielnicowego Pankow. Zabrania się kopiowania i rozpowszechniania zamieszczonych na stronie treści.
Szkoły w Berlinie
System szkolnictwa: Każdy rodzic, po zameldowaniu swojego dziecka, otrzymuje list zawiadamiający o obowiązku szkolnym, w którym wskazane jest także, do jakiej szkoły podstawowej dziecko przynależy (Einzugschule). W Niemczech wszystkie dzieci muszą uczęszczać do szkoły przynajmniej 10 lat. W Berlinie po 6 latach szkoły podstawowej uczniowie przechodzą, w zależności od swoich kompetencji, do jednej z różnych rodzajów szkół średnich. Berliński system szkolnictwa umożliwia różne kroki w osiąganiu świadectwa BBR, MSA czy matury. Oprócz świadectw szkolnictwa ogólnokształcącego uczeń może zdobyć też dyplom w szkole zawodowej (OSZ) o wielu stopniach, od BBR po maturę i dyplom zawodowy. W tym rozdziale piszemy o systemie edukacji dla dzieci i młodzieży do 18. roku życia. W Berlinie są szkoły publiczne i prywatne, przegląd szkół w Berlinie znajdziesz poniżej na stronie. Grundschule– szkoła podstawowa (klasy 1 – 6) formy: • dzieci rozpoczynają naukę od 6. roku życia, • gebundene Ganztagsschule – zajęcia obowiązkowe i opieka od 7:30 do 16:00, • offene Ganztagsschule – zajęcia obowiązkowe od 7:30 do 13:30. Przed i po lekcjach dzieci mają możliwość opieki w świetlicy (Hort) albo poza szkołą (Schülerladen). W godzinach 06:00 – 07:30, 16:00 – 18:00 i podczas ferii opieka nad dziećmi w Hort i Schülerladen jest odpłatna w zależności od placówki. Integrierte Sekundarschule– powstała wskutek reformy szkolnictwa w Berlinie (zamiast dawnych Haupt- und Realschule), oferuje dzieciom od 7 do 10 klasy, w zależności od ich indywidualnych postępów w nauce, różne rodzaje świadectw ukończenia szkoły średniej BBR/ eBBR lub MSA (patrz niżej). • Gemeinschaftsschule – (szkoła ogólnokształcąca) – klasy 1-13 jest połączeniem wszystkich wymienionych już typów szkół. W zależności od zdolności i postępów w nauce uczeń może brać udział w kursach o mniejszych lub większych wymaganiach tak, aby wyrównać swoje szanse. • Gymnasium – klasy 7 – 10. • eBBR – (erweitete) Berufsbildungsreife – świadectwo zdania egzaminu po 9. lub 10. klasie, umożliwiające podjęcie dalszego kształcenia zawodowego. Uczniowie, którzy uzyskali świadectwo BBR mogą uzyskać po kolejnym roku nauki „poszerzony BBR” lub od razu uzyskać to świadectwo na podstawie dobrych stopni. • MSA – Mittlerer Schulabschluss – świadectwo zdania egzaminu po 10. klasie, umożliwiające podjęcie dalszego kształcenia zawodowego lub dalszej nauki w celu uzyskania matury (Abitur). • Oberstufe. • Gymnasium Klasy 11-13 (ew.12) – ukończone maturą (Abitur), Gymnasiale Oberstufe – tok nauki dla uczniów, którzy chcą uzyskać maturę. • Klasy 11-13 szkoły Gemeinschaftsschule. • Oberstufenzentrum (OSZ) – klasy 11 – 13, ukończone BBR/eBBR lub MSA, maturą (specjalistyczną)i dyplomem zawodowym.OSZ są konglomeratem różnych toków kształcenia począwszy od przygotowania do zawodu aż do matury. Dlatego warto zapoznać się z ich ofertą w czasie dni otwartych. Jaką szkołę możesz wybrać dla Twojego dziecka? Pamiętaj, że zapoznanie się z tak różnorodnym systemem szkół wymaga czasu. Jedną z bezpośrednich form zapoznania się z nimi są dni otwarte (Tag der offenen Tür), odbywające się najczęściej w styczniu. • W odróżnieniu od Polski, gdzie kształcenie zawodowe przeważnie nie jest społecznie uznawane jako bardzo przyszłościowe, w Niemczech Ausbildung ma bogatą tradycję i gwarantuje dobre szanse zarobkowe na rynku pracy. Wiele z nich przypomina studium podyplomowe lub częściowo studia, np. uzyskanie zawodu przedszkolanki (Ausbildung zur/m Erzieher/in) czy księgowej (Ausbildung zur/m Industriekauffrau/-mann), które wiąże się z odpowiednio wysokimi kwalifikacjami. W czasie kształcenia dualnego, czyli w firmie i szkole, młodzież otrzymuje już od pierwszego roku pensję na podstawie umowy o pracę, która się systematycznie zwiększa w ciągu na ogół trzech lat nauki. • W Berlinie, mieście z bardzo wysoką liczbą osób po studiach, którzy muszą konkurować ze sobą o miejsca pracy, wykształcenie zawodowe stanowi pewną przyszłość. • Opiekunowie pobierający świadczenia z Jobcenter, Sozialamt i dodatki na mieszkanie (Wohnungsamt) mogą składać w urzędach wnioski o berlinpass-BuT, który uprawnia do tańszych przejazdów, finansowania materiałów dydaktycznych i innych wydatków związanych z nauką. Nowo przybyli uczniowie do 16. roku życia są zapisywani na listę do szkół w specjalnych placówkachKlärungsstellenprzy dzielnicowych urzędach, młodzież powyżej 16 lat rejestruje się w Klärungsstelle für Berufliche und Zentral Verwaltete Schulen. Szkoły dwujęzyczne W Berlinie jako wielojęzycznej metropolii od lat działają szkoły podstawowe, szkoły zintegrowane i niektóre gimnazja, w których prowadzi się zajęcia w dwóch językach, z niemieckiego i dodatkowo np. z języków: angielskiego (także w OSZ), francuskiego, greckiego, włoskiego, portugalskiego, hiszpańskiego, tureckiego, polskiego. W szkole podstawowej Katharina-Heinroth-Grundschule w Robert-Jungk-Oberschule jako szkole szczebla średniego (z maturą) oraz w Gabrielle-von-Bülow-Gymnasium Twoje dziecko może przyswajać wiedzę i zdawać egzaminy z języka niemieckiego i polskiego. Szkoły berlińskie lista Sekundarschulen in Berlin Gymnasien in Berlin Privatschulen in Berlin Fragment z poradnika „ Polka w Berlinie. Pierwsze kroki i nowe szanse.” link kliknij tutaj Zabrania się kopiowania i rozpowszechniania zamieszczonych na stronie treści.
Żłobek, przedszkole
O wyborze przedszkola i szkoły decydują opiekunowie dziecka. W przypadku przedszkoli wybór jest dowolny, natomiast jeśli chodzi o szkoły podstawowe (Grundschule) obowiązuje zasada regionalizacji, czyli przydziału do szkoły znajdującej się w dzielnicy, w której się mieszka. Ma się jednak prawo do zmiany placówki, np. jeśli chce się zapisać dziecko do szkoły polsko-niemieckiej. Aby zapisać dziecko do żłobka bądź przedszkola, należy udać się do Jugendamtu (Urzędu ds. Dzieci i Młodzieży) w swojej dzielnicy, okazać dokument poświadczający zameldowanie i poprosić o Kitagutschein lub zrobić to online, który przyznawany jest w zależności od potrzeb na 5, 7 lub 9 godzin. Urząd udzieli niezbędnych informacji na temat przedszkoli i żłobków oraz udostępni listę placówek. KRIPPE, NEST (ŻŁOBKI) – często to oddział, część z przeznaczeniem dla najmłodszych w przedszkolu. Przysługują wszystkim rodzicom, którzy kontynuują lub podejmują pracę. TAGESMUTTER– (TAGESPFLEGE-GROSSTAGESPFLEGE) – to osoba (często dwie osoby), posiadająca licencję na prowadzenie domowego żłobka lub przedszkola, opiekująca się maksymalnie pięciorgiem dzieci w ustalonych przez siebie godzinach pracy. Każda osoba pracująca jako Tagesmutter ukończyła specjalne szkolenie, uczestniczy w kursach doszkalających i wpisana jest na listę autoryzowanych opiekunek w danym mieście. Tagesmutter są zarządzane przez Jugendamt. KITA, KINDERTAGESSTÄTTE (PRZEDSZKOLE) – prawo do miejsca w przedszkolu przysługuje już od 1. roku życia. SYSTEM EDUKACJI. ROZWÓJ DZIECI I ICH PRAWA ZWYCZAJE PRZEDSZKOLNE, O CO WARTO ZAPYTAĆ PRZED ZAPISANIEM Każde dziecko ma prowadzony dzienniczek rozwoju oraz poziomu nauki języka, który jest dostępny w przedszkolu. Śniadania do przedszkola zazwyczaj przynoszą rodzice, ale są też inne możliwości. SYSTEM EDUKACJI. ROZWÓJ DZIECI I ICH PRAWA Do przedszkola zanosimy często osobiste rzeczy dziecka, np. takie jak grzebień, kalosze i ubranie przeciwdeszczowe. Dzieci mają możliwość przynoszenia swoich ulubionych pluszaków i zabawek, ich ilość zależy od wieku dziecka i czasem od dni tygodnia. Jeśli Twoje dziecko powinno używać specjalnych kremów, pieluch etc., trzeba je dostarczyć do przedszkola. W przypadku specjalnej diety, np. bezglutenowej, należy przynieść zaświadczenie od lekarza. W przedszkolach i żłobkach mamy dwie możliwości przyporządkowania do grup wiekowych. Są przedszkola, w których wszystkie dzieci od 2 do 5 lat są razem i tylko wybrane zajęcia są prowadzone w podziale na wiek. Inne placówki preferują oddzielenie poszczególnych grup wiekowych. Przedszkola same ustalają dni wolne. To ważna informacja, aby móc zaplanować zawczasu potrzebną opiekę. Warto też zapytać o opiekę zastępczą (Notbetreuung). W niektórych przedszkolach jest obowiązek leżakowania, w innych nie ma. Zastanów się, w jakim rytmie przebiega Twoje życie rodzinne, tak aby dobrze wybrać odpowiednią placówkę i ofertę odpowiednią dla Twojego dziecka. W każdym przedszkolu jest tzw. okres adaptacyjny (Eingewöhnungszeit), podczas którego mama przebywa wspólnie z dzieckiem w przedszkolu. Trwa to ok. 4 tygodni i może się przedłużyć. Kto może otrzymać miejsce w przedszkolu dla dziecka już od pierwszego roku życia? Każda osoba pracująca lub prowadząca działalność gospodarczą. Osoby chcące rozpocząć kurs lub naukę języka niemieckiego. Osoby, które są aktywnymi działaczami, np. działaczami na rzecz stowarzyszeń, fundacji. Osoby, które chcą lub muszą podjąć leczenie bądź rehabilitację. Migranci, którzy chcą zintegrować dziecko i wspomóc je w procesie nauki języka. OPŁATY ZWIĄZANE Z PRZEDSZKOLEM: Bezpłatne miejsce w przedszkolu dla Państwa dziecka. Od 1 sierpnia 2018 r. przedszkole (Kita) i opieka dzienna u opiekunki (Tagesmutter) w domu (Kindertagespflege) są dla wszystkich dzieci bezpłatne. Tylko za obiad płacą Państwo w dalszym ciągu 23 euro miesięcznie. Tym samym Berlin kontynuuje politykę przyjazną rodzinie i oferuje wielu rodzicom zauważalną ulgę finansową. Jednocześnie państwo promuje możliwość pogodzenia obowiązków rodzinnych z pracą oraz inwestuje w edukację wczesnoszkolną. Przedszkola to instytucje edukacyjne, a edukacja musi być darmowa. Dopłaty do przedszkoli są dozwolone, ale ograniczone, w przypadku dodatkowych usług, takich jak dodatkowe zajęcia sportowe, żywność ekologiczna lub lekcje języka obcego, przedszkola mogą pobierać dodatkowe opłaty. Jednak nowy przepis dotyczący dopłat, który uzgodnił Departament Senatu do spaw Kształcenia, Młodzieży i Rodziny (Senatsverwaltung für Bildung, Jugend und Familie) i związki podmiotów odpowiedzialnych (Trägerverbände) za berlińskie przedszkola, przewidują ograniczenie dopłat, a tym samym chroni Państwa jako rodziców przed zbyt wysokimi roszczeniami finansowymi. Nowy przepis przewiduje górny limit dopłat w wysokości 90 euro. Stopniowy model dopłat, który określa jasne zasady dotyczące dodatkowych składek w wysokości do 30 EUR, do 60 EUR lub od 60 EUR do 90 EUR, wszedł w życie z dniem 1 września 2018 r. Nowo wprowadzona procedura składania sprawozdań dodatkowo zapewni jego przejrzystość. Nowy przepis przewiduje między innymi: *Prawo do miejsca w przedszkolu bez dopłat i wolność wyboru rodziców. *Zawarcie umowy o opiekę nad dzieckiem nie może być uzależnione od dodatkowych opłat. *Każdy podmiot odpowiedzialny (Träger) jest zobowiązany do zaoferowania Państwu, w razie potrzeby, miejsca w przedszkolu, za które nie ma żadnych dodatkowych opłat. *Umowa o dopłatach musi zostać rozwiązana do końca miesiąca z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia. *Wypowiedzenie przez rodziców nie może prowadzić do wypowiedzenia umowy o opiekę nad dzieckiem ze strony podmiotu. Definicja: Dopłaty to regularne, w większości miesięczne, płatności za dodatkowe usługi. Nie należą do nich płatności za wydarzenia jednorazowe w ramach życia codziennego przedszkola. Wyjątek: przedszkola rodzicielskich inicjatyw (Eltern-Initiativ-Kindertagesstätten (EKT) Wyjątek od tej zasady stosuje się do przedszkoli rodzicielskich inicjatyw (EKT). Są to instytucje, które zostały założone przez rodziców i są zarządzane przez nich samych. Rodzice mogą być członkami stowarzyszenia podmiotu odpowiedzialnego, mieć prawo głosu odnośnie praw i obowiązków oraz wpływać na dodatkowe świadczenia i dopłaty. W EKT nie mają Państwo prawa do miejsca wolnego od dopłat. Uzgodnione porozumienie dotyczące dopłat nie może zostać rozwiązane jednostronnie, lecz ma zastosowanie decyzja większości głosów w stowarzyszeniu podmiotu odpowiedzialnego (Trägerverein). Górny limit 90 euro dotyczy jednak również tych instytucji. To oznacza, że uzgodnione dopłaty lub współpraca w przedszkolu są wiążące i nie można ich jednostronnie odmówić. Jednakże w przypadku trudności finansowych instytucja powinna zmniejszyć dodatkową płatność na jakiś okres czasu, bez wyłączania dzieci z tych świadczeń. Uzgodnione zobowiązanie rodziców do pracy wolontariackiej na rzecz przedszkola (np. sprzątanie, gotowanie, naprawy) w przedszkolu jest dopuszczalne tylko w zakresie, który jest zwyczajowy i odpowiedni dla dobrowolnej działalności rodzica. Ten wyjątek dotyczy wyłącznie EKT zarządzanych przez samych rodziców, tzn. w których rodzice są członkami stowarzyszenia podmiotu odpowiedzialnego i mogą współdecydować. Brak podwójnego finansowania świadczeń. Dopłaty nie mogą dotyczyć świadczeń, które są
MIEJSCA INTEGRACJI W BERLINIE
W wielu placówkach różne instytucje mają swoje przedstawicielstwa lub proponują specjalne godziny przyjęć. Wśród nich znajdują się np. Uniwersytet Powszechny (Volkshochschule- VHS), Zakład ubezpieczeń emerytalnych (Rentenversicherungsanstalt), Poradnia ds. wychowania i rodziny (Erziehungs- und Familienberatung – EFB), Ochrona zdrowia dzieci i młodzieży (Kinder- und Jugendgesundheitsdienst – KJGD) czy prawnicy. Dzięki kooperacji różnych instytucji i placówek powstaje sieć współpracy międzysąsiedzkiej, bogata w zróżnicowaną ofertę programową. W jednym miejscu można więc załatwić wiele spraw: poradzić się lub wysłać dziecko na kurs, albo wziąć udział w kursie języka niemieckiego i w tym samym dniu skorzystać z poradnictwa socjalnego. Można też zwrócić się o pomoc w sprawie zameldowania dziecka do przedszkola lub przy wypełnianiu formularzy. Oferty te są często bezpłatne i związane jedynie z pewnym czasem oczekiwania. Oferta pomocy międzysąsiedzkiej W ofercie domów spotkań sąsiedzkich można znaleźć otwarte grupy i liczne kursy dla dorosłych różnych grup wiekowych: począwszy od tańca brzucha i kawiarni językowych, a na kursach szycia czy treningach pamięci skończywszy. Wiele placówek wspiera osoby opiekujące się chorymi członkami rodziny czy indywidualne inicjatywy. Placówki te dysponują zazwyczaj szeroką siecią kontaktów. Jeśli więc potrzebujemy wsparcia, po prostu pytajmy! To placówki, które mają na celu umacnianie sąsiedztwa i właśnie wy możecie stać się jego częścią. Jeśli więc chcecie coś zmienić, np. uporządkować zaśmiecony plac zabaw lub ulicę albo utworzyć chór czy grupę wzajemnej pomocy, możecie zwrócić się do takiej placówki o pomoc. Można tu również wynająć pomieszczenia, często za niewielką opłatą. W wielu domach spotkań można też zostać członkiem giełdy wymiany usług: w zamian za pomoc w problemach z komputerem można np. zaproponować sąsiadowi bezpłatny transport. Kawiarnie w takich domach stanowią często serce placówki. To tutaj można nad czymś popracować, a przy tym poznać nowych sąsiadów i rozszerzyć swoją sieć kontaktów. Lub po prostu pozwolić się zainspirować proponowaną w placówce ofertą. Możliwości współpracy Każdy może zaangażować się w działalność domu spotkań i integracji społecznej. W tej kwestii istnieje wiele możliwości: praktyka, wolontariat, Dobrowolny Rok Socjalny, praca w ramach Federalnej Służby Wolontariatu, czy różnorodne czynności w ramach programu zawodowej aktywizacji osób bezrobotnych, które mogą zostać zatrudnione przez agencję pracy lub pracować na własny rachunek. Można wypróbować wiele opcji, a przy tym poznać nowych ludzi, inne kultury i życie w Berlinie. Wolontariat Wolontariat jest ważnym elementem działalności domów spotkań i integracji społecznej . Możliwości zaangażowania się jest przy tym wiele. Liczne placówki posiadają własne pośrednictwa lub agencje, zajmujące się werbowaniem wolontariuszy lub też współpracują z takimi ośrodkami. Można też zwrócić się bezpośrednio do danej placówki w sprawie wolontariatu i zapytać o konkretne sposoby współpracy, takie np. jak patronat czytania lub w rozmowie z pracownikiem domu spotkań przedstawić swoje preferencje. Powody, dla których ludzie angażują się w wolontariat, są bardzo różne. Niektórzy chcą wypróbować swoje możliwości na jakimś konkretnym polu, inni zbierają doświadczenia podczas studiów, a jeszcze inni są nowymi mieszkańcami dzielnicy i chcą zawrzeć nowe kontakty. Wolontariusze przebywający na terenie domów spotkań i integracji społecznej podlegają ubezpieczeniu, mogą brać udział w różnych szkoleniach i otrzymać opinię dotyczącą swoich osiągnięć. Można więc dowolnie wybierać w bogatej ofercie możliwości: praca z dziećmi, z osobami starszymi, w ogrodzie, czy w kawiarni. Spróbujcie sami! Inne możliwości współpracy Biorąc pod uwagę własne umiejętności i niezależnie od wykształcenia można też starać się o dodatkową pracę w domu spotkań i integracji społecznej. Przy tym jest zupełnie nieistotne, czy pracujecie właśnie na pół etatu, czy jesteście na urlopie wychowawczym, czy w trakcie poszukiwania pracy. Możecie zaangażować się w różne projekty, zaproponować własny kurs lub własne umiejętności językowe lub po prostu wypróbować własne możliwości. Pomocne linki: BERLINER FAMILIENZENTREN Orte Stadtteilzentren und Nachbarschaftshäuser in Berlin Der Dachverband Tauschringe Berliner Dachverband der Selbsthilfe Autorka: Joanna Kalkowski Artykuł powstał w ramach projektu „Rodzina w Berlinie”, który jest jest finansowany ze środków Ambasady RP w RFN. Zabrania się kopiowania i rozpowszechniania zamieszczonych na stronie treści.
Życie w Berlinie
O czym warto wiedzieć, mieszkając w Berlinie? W tym rozdziale znajdziesz informacje ułatwiające poruszanie się po mieście. • Oficjalnym portalem stolicy Berlina jest Berliner online Stadtportal. PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY MIASTA BERLIN Poszczególne dzielnice: 1. Mitte ( Mitte, Moabit, Hansaviertel, Tiergarten, Wedding, Gesundbrunnen). 2. Friedrichshain-Kreuzberg ( Friedrichshain, Kreuzberg). 3. Pankow ( Prenzlauer Berg, Weißensee, Blankenburg, Heinersdorf, Karow, Stadtrandsiedlung Malchow, Pankow, Blankenfelde, Buch, Französisch Buchholz, Niederschönhausen, Rosenthal, Wilhelmsruh). 4. Charlottenburg-Wilmersdorf (Charlottenburg, Wilmersdorf, Schmargendorf, Grunewald, Westend, Charlottenburg-Nord, Halensee). 5. Spandau ( Spandau, Haselhorst, Siemensstadt, Staaken, Gatow, Kladow, Hakenfelde, Falkenhagener Feld, Wilhelmstadt). 6. Steglitz-Zehlendorf (Steglitz, Lichterfelde, Lankwitz, Zehlendorf, Dahlem, Nikolassee, Wannsee). 7. Tempelhof-Schöneberg ( Schöneberg, Friedenau, Tempelhof, Mariendorf, Marienfelde, Lichtenrade). 8. Neukölln ( Neukölln, Britz, Buckow, Rudow, Gropiusstadt). 9. Treptow-Köpenick ( Alt-Treptow, Plänterwald, Baumschulenweg, Johannisthal, Niederschöneweide, Altglienicke, Adlershof, Bohnsdorf, Oberschöneweide, Köpenick, Friedrichshagen, Rahnsdorf, Grünau, Müggelheim, Schmöckwitz). 10. Marzahn-Hellersdorf ( Marzahn, Biesdorf, Kaulsdorf, Mahlsdorf, Hellersdorf), 11. Lichtenberg ( Friedrichsfelde, Karlshorst, Lichtenberg, Falkenberg, Malchow, Wartenberg, Neu-Hohenschönhausen, Alt-Hohenschönhausen, Fennpfuhl, Rummelsburg). 12. Reinickendorf ( Reinickendorf, Tegel, Konradshöhe, Heiligensee, Frohnau, Hermsdorf, Waidmannslust, Lübars, Wittenau, Märkisches Viertel, Borsigwalde). Ważne: Pamiętaj, że w Berlinie możesz znaleźć dwie lub trzy ulice o tej samej nazwie. Dlatego zawsze zwracaj uwagę na pięciocyfrowy kod dzielnicy (PLZ XXXXX). Numery domów mogą być różnie poukładane, szczególnie przy długich ulicach. NA ULICY I W METRZE Jeśli jeździsz autem… Polskie prawo jazdy jest akceptowane na terenie Niemiec i nie trzeba go wymieniać, o ile: • jest ono ważne, • spełniasz wymagania wiekowe dla prowadzenia pojazdu w danej kategorii, • Twoje prawo do prowadzenia pojazdu nie zostało zawieszone, ograniczone lub cofnięte w kraju, który wydał prawo jazdy. Plakietka oraz strefa środowiskowa Plakietka środowiskowa (zielona okrągła) potwierdza, że auto spełnia normy dopuszczalnych emisji spalin. Posiadanie jej jest obowiązkowe, jeśli poruszasz się w środku miasta w strefie ekologicznej (Umweltzone). Poza tymi strefami możesz poruszać się autem bez plakietki. Wjazd na teren strefy bez plakietki grozi mandatem. Strefy ekologiczne oznakowane są odpowiednimi znakami drogowymi. Na terenie Polski prawo do bezpośredniej dystrybucji nalepek ekologicznych dla pojazdów zarejestrowanych w Polsce posiada DEKRA Polska. W Niemczech można zakupić na każdej stacji kontroli pojazdów TÜV, DEKRA, GTÜ, FSP oraz KÜS. Koszt wynosi wówczas około 6 Euro. Więcej w opracowaniu dostępnym online pod hasłem: Strefa ochrony środowiska (Umweltzone) Berlin. Informacje dla turystów zagranicznych. Drogi rowerowe. Jazda po chodnikach rowerem i dzieci Opiekunowie dzieci poniżej 8. roku życia mogą jeździć wspólnie z dzieckiem rowerem po chodniku dla pieszych i po drodze przeznaczonej specjalnie dla rowerów (dotyczy dzieci jeżdżących osobno). Regulacja ta nie dotyczy z kolei jazdy po namalowanych, tymczasowych liniach na jezdni, po której jazda z dziećmi jest zabroniona. Ważne: Nie ma nakazu jazdy w kasku, ale ze względu na bezpieczeństwo zaleca się to przede wszystkim u dzieci. Każdy rower musi posiadać działające oświetlenie, jego brak oznacza mandat ok. 20 Euro. Komunikacja miejska • U Bahn – (metro), większość linii kursuje w dni robocze, czynne od 04:00 rano do 01:00. Linie kursują co 5 min w ciągu dnia i co 10 min wieczorem, w weekend całodobowo, przeważnie co 10 min, nocą do 30 min. • S Bahn – (S od schnell, czyli szybko), kolejka jeździ także poza miasto Berlin, np. do Poczdamu, dojeżdża też na lotnisko Schönefeld. Kursuje w dni robocze pomiędzy 04:30 rano a ok. 01:30 w nocy. W zależności od godzin szczytu jeździ w ciągu dnia co 5, 10 lub 20 min, w weekend całodobowo, nocą co 30 min. • Bus – (autobus) – komunikacja miejska, często kursuje całodobowo także w ciągu tygodnia. • Fähre – (promy) – komunikacja rzeczna w Berlinie, obwiązują bilety BVG. • Straßenbahn – Tram (tramwaje) i Metrotram komunikacja miejska naziemna, godziny jazdy są bardzo zróżnicowane. • Metrotram jeżdżą w ciągu dnia co 10 minut, a od godz. 00:30 co 30 min. Bilety i podział na strefy Na wszystkie środki transportu kupuje się ten sam bilet, z uwzględnieniem strefy biletowej. STREFY W BERLINIE: W Berlinie istnieją 3 strefy taryfowe: AB, BC, ABC. Strefa taryfowa AB obejmuje całe miasto do jego granic. Strefa ABC obejmuje dodatkowo okoliczne tereny Berlina i Poczdamu. Bilety (Fahrkarten) i ich rodzaje. Można je nabyć u kierowców autobusów, w tramwajach, kioskach, przez komórkę, w oddziałach przedsiębiorstwa komunikacji oraz w automatach na stacjach, które mają także wersję w języku polskim. Bilet kupiony na stacji metra nie ma daty, dlatego trzeba go skasować zaraz po zakupie w kasowniku. Bilety kupione w automatach znajdujących się w tramwajach czy u kierowców w autobusach nie wymagają dodatkowego kasowania. Ponadto: • Dzieci do 6. roku życia nie potrzebują żadnego biletu. • Dzieci od 6. do 14. roku życia mają bilety zniżkowe (ermäßigt). • Jednorazowy (Einzelfahrschein): bilet dwugodzinny. Uwaga: Można na tym bilecie jechać tylko w jedną stronę. • Krótki odcinek (Kurzstrecke): można na nim przejechać 3 stacje S-Bahn lub U-Bahn, przesiadki są dozwolone. Autobusem i tramwajem możesz jechać 6 przystanków bez przesiadki. • Kara za jazdę bez ważnego biletu wynosi 60 Euro. • Dzienny dla 1 osoby (Tageskarte), uprawniający do nieograniczonej ilości przejazdów, za pomocą dowolnej ilości środków transportu, przez cały dzień aż do 3 w nocy kolejnego dnia. Osoba dorosła posiadająca ten bilet może zabrać ze sobą do trojga dzieci do 14. roku życia. • 7 dniowy dla 1 osoby (7 – Tage-Karte), obowiązuje przez siedem kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, a kończy obowiązywać o 24:00 siódmego dnia. Właściciel biletu może zabrać ze sobą jedną osobę dorosłą oraz do trojga dzieci do 14. roku życia, od poniedziałku do piątku, od godziny 20:00 do 03:00 następnego dnia oraz przez cały dzień w weekendy i dni świąteczne. Ponadto bilet obejmuje także wózek, podręczny bagaż i psa. Uwaga: nie obejmuje przewozu roweru. • Grupowy do 5 osób (Kleingruppen -Tageskarte), upoważnia grupę, maksymalnie 5 osobową do korzystania ze wszystkich środków transportu nieograniczoną ilość razy. Ważny jest do godziny 03:00 nad ranem następnego dnia. • Bilet miesięczny (Monatskarte, Umweltkarte), dodatkowe upoważnienia takie same, jak w przypadku biletu 7 dniowego. Można kupić na: • miesiąc kalendarzowy, • danego dnia do poprzedniego dnia następnego miesiąca, np. od 05.07 do 04.08, • w rocznym abonamencie (koszt biletu jest wtedy dużo niższy, aby go zamówić należy udać się do dowolnego punktu obsługi klienta BVG), • Istnieje także tańsza opcja, 10-Uhr-Karte, czyli bilet miesięczny, z
System szkolnictwa
Każdy rodzic po zameldowaniu swojego dziecka otrzymuje list zawiadamiający o obowiązku szkolnym, w którym wskazane jest także, do jakiej szkoły podstawowej dziecko przynależy (Einzugsschule). W Niemczech wszystkie dzieci muszą uczęszczać do szkoły przynajmniej 10 lat. W Berlinie po 6 latach szkoły podstawowej uczniowie przechodzą, w zależności od swoich kompetencji, do jednego z różnych rodzajów szkół średnich. Berliński system szkolnictwa umożliwia różne kroki w osiąganiu świadectwa eBBR, MSA czy matury. Oprócz świadectw szkolnictwa ogólnokształcącego uczeń może zdobyć też dyplom w szkole zawodowej (OSZ) o wielu stopniach, od BBR po maturę i dyplom zawodowy. W tym rozdziale piszemy o systemie edukacji dla dzieci i młodzieży do 18. roku życia. W Berlinie są szkoły publiczne i prywatne. Listę szkół w dzielnicy Pankow znajdziesz na stronie internetowej Berlińskiego Ministerstwa Edukacji. LINK DE informacje o systemie szkolnictwa znajdziesz tu: LINK DE POZIOM PODSTAWOWY Grundschule – szkoła podstawowa (klasy 1-6), formy: − dzieci rozpoczynają naukę od 6. roku życia, − gebundene Ganztagsschule – zajęcia obowiązkowe i opieka od 7:30 do 16:00, − offene Ganztagschule – zajęcia obowiązkowe od 7:30 do 13:30. Przed i po lekcjach dzieci mają możliwość opieki w świetlicy (Hort) albo poza szkołą (Schülerladen). −W godzinach 06:00-07:30, 16:00-18:00 i podczas ferii opieka nad dziećmi w Hort i Schülerladen jest odpłatna w zależności od placówki. SYSTEM EDUKACJI. ROZWÓJ DZIECI I ICH PRAWA SZKOŁA ŚREDNIA – Poziom I Integrierte Sekundarschule – powstała wskutek reformy szkolnictwa w Berlinie (zamiast dawnych Haupt- und Realschule), oferuje dzieciom od 7. do 10. klasy, w zależności od ich indywidualnych postępów w nauce, różne rodzaje świadectw ukończenia szkoły średniej BBR/eBBR lub MSA (patrz niżej). Gemeinschaftsschule – (zespół szkół) – nauka możliwa w klasach 1-13 (ew. w innej partnerskiej szkole), jest połączeniem wszystkich wymienionych typów szkół. W zależności od zdolności i postępów w nauce uczeń bierze udział w kursach o mniejszych lub większych wymaganiach tak, aby wyrównać swoje szanse i uzyskać świadectwo ukończenia szkoły. Oferta szkoły całodziennej. Gymnasium – klasy 7-10, nauka w celu doprowadzenia do matury, dla uzdolnionych uczniów możliwa już od 5 klasy. (E)BBR– (erweiterte) Berufsbildungsreife– świadectwo zdania egzaminu po 9. lub 10. klasie, umożliwiające podjęcie dalszego kształcenia zawodowego. Uczniowie, którzy uzyskali świadectwo BBR, mogą uzyskać po kolejnym roku nauki „poszerzony BBR” lub od razu uzyskać to świadectwo na podstawie dobrych stopni. MSA –Mittlerer Schulabschluss – świadectwo zdania egzaminu po 10. klasie, umożliwiające podjęcie dalszego kształcenia zawodowego lub dalszej nauki w celu uzyskania matury (Abitur). LINK DE LINK DE SZKOŁA ŚREDNIA – Poziom II *Oberstufe (dla starszych uczniów), *Gymnasium klasy 11-13 (ew. 12) – ukończone maturą (Abitur), *Gymnasiale Oberstufe – tok nauki dla uczniów, którzy chcą uzyskać maturę, *Oberstufenzentrum (OSZ) – mogą być ukończone świadectwem (erweiterte) Berufsbildungsreife, (e)BBR, czy Mittlerer Schulabschluss (MSA), maturą (specjalistyczną) i dyplomem zawodowym. OSZ są konglomeratem różnych toków kształcenia, począwszy od przygotowania do zawodu aż do matury. Jaką szkołę możesz wybrać dla Twojego dziecka? Pamiętaj, że zapoznanie się z tak różnorodnym systemem szkół wymaga czasu. Jedną z bezpośrednich form zapoznania się z nimi są dni otwarte (Tag der offenen Tür) odbywające się najczęściej w styczniu. • W odróżnieniu od Polski, gdzie kształcenie zawodowe przeważnie nie jest społecznie uznawane jako bardzo przyszłościowe, w Niemczech Ausbildung ma bogatą tradycję i gwarantuje dobre szanse zarobkowe na rynku pracy. Wiele z nich przypomina studium podyplomowe lub częściowo studia, np. z możliwością uzyskania zawodu przedszkolanki (Ausbildung zum/zur Erzieher/in) czy księgowej (Ausbildung zur/m Industriekauffrau/-mann), które wiąże się z odpowiednio wysokimi kwalifikacjami. SYSTEM EDUKACJI. ROZWÓJ DZIECI I ICH PRAWA W czasie kształcenia dualnego, czyli w firmie i szkole, młodzież otrzymuje już od pierwszego roku pensję na podstawie umowy o pracę, która się systematycznie zwiększa w trakcie kształcenia trwającego zazwyczaj trzy lata. Opiekunowie pobierający świadczenia z Jobcenter lub dodatki na mieszkanie (Wohngeld) z Wohnungsamt mogą składać w urzędach wnioski o berlinpass-BuT, który uprawnia do tańszych przejazdów, finansowania materiałów dydaktycznych i innych wydatków związanych z nauką. Więcej na: LINK DE • Nowo przybyli uczniowie do 16. roku życia są zapisywani na listę do szkół w specjalnych placówkach. Klärungsstellen przy dzielnicowych urzędach. Młodzież powyżej 16 lat rejestruje się w Klärungsstelle für Berufliche und Zentral Verwaltete Schulen. Szkoły dwujęzyczne W Berlinie jako wielojęzycznej metropolii od lat działają szkoły podstawowe, szkoły zintegrowane i niektóre gimnazja, w których prowadzi się zajęcia w dwóch językach: z niemieckiego i dodatkowo np. z angielskiego (także w OSZ), francuskiego, greckiego, włoskiego, portugalskiego, hiszpańskiego, tureckiego, polskiego. W szkole podstawowej Katharina- Heinroth-Grundschule, w Robert-Jungk-Oberschule jako szkole stopnia średniego (z maturą) oraz w Gabrielle-von-Bülow-Gymnasium Twoje dziecko może przyswajać wiedzę i zdawać egzaminy z języka niemieckiego i polskiego. Lekcje w szkole w j. polskim, stopnie z j. polskiego i uznane w całych Niemczech świadectwo zwiększa szanse Twojego dziecka (także dzięki wysokiej średniej uzyskanej z przedmiotów i egzaminów prowadzonych w j. polskim) i ułatwi mu tym samym dostanie się do dalszych szkół. Udaj się do koordynatorów w Europa Schule mówiących po polsku. LISTĘ SZKÓŁ DWUJĘZYCZNYCH ZNAJDZIESZ POD: LINK DE „Poradnik Polka w Berlinie ” Więcej:
